چرا اجداد ما جمجمه همدیگر را سوراخ می کردند - فروشگاه ویژه ها

برای مدت زیادی در دوران ماقبل تاریخ، نوعی جراحی در سراسر جهان مرسوم بود که در آن جمجمه آدم زنده را سوراخ می کردند. این عمل با دریل کردن، بریدن و یا خراش دادن لایه های استخوان با یک جسم تیز انجام می شد.

تا امروز، هزاران جمجمه با نشانه هایی از این نوع جراحی در مناطق باستانی در سراسر جهان کشف شده اند. اما با اهمیت آشکاری که این قضیه داشته هنوز دانشمندان بر سر اینکه چرا نیاکان ما این عمل را انجام می داند به توافق کامل نرسیده اند.

روایات مردم شناسی قرن بیستم در آفریقا و پلی نزی، می گویند حداقل در این موارد، از سوراخ کردن جمجمه برای درمان درد استفاده می شده، به عنوان مثال برای درمان درد ناشی از ضربه مغزی یا بیماری های عصبی.

احتمالا در ماقبل تاریخ نیز به همین منظور جمجمه افراد را سوراخ می کردند. بسیاری از جمجمه های سوراخ شده علایمی از آسیب کاسه سر یا بیماری های عصبی دارند، بیشتر آن ها نیز در همان ناحیه آسیب دیده جمجمه سوراخ شده اند.

احتمال می رود جنوب روسیه مرکز سوراخ کردن جمجمه با انگیزه آیینی بوده باشد. اما در عین حال که این روش برای درمان بیماری به کار می رفته، محققان مدت ها است بر این باورند که انسان های باستانی با انگیزه ای کاملا متفاوت جمجمه افراد را سوراخ می کردند: مراسم آیینی.

نقاشی از قرن چهارده از سوراخ کردن جمجمه توسط گویدو داویجوانو

اولین شواهد روشن از سوراخ کردن جمجمه به 7 هزار سال پیش باز می گردد. این عمل در جا های مختلف از جمله یونان باستان، آمریکای شمالی و جنوبی، آفریقا، پلی نزی، و شرق دور انجام می شده. احتمالا مردم این عمل را به طور مستقل در جا های مختلف انجام می دادند.

سوراخ کردن جمجمه تا خاتمه قرون وسطی در اکثر فرهنگ ها متوقف شده بود، اما این عمل در بعضی از نقاط دورافتاده آفریقا و پلی نزی تا اوایل دهه 1900 ادامه داشت.

از آنجایی که اولین مطالعات علمی روی سوراخ کردن جمجمه در اوایل قرن نوزدهم منتشر شده اند، پژوهشگران استدلال می نمایند انسان های باستانی در بعضی موارد جمجمه را سوراخ می کردند تا راهی برای ورود و خروج روح به بدن باز نمایند، یا به عنوان بخشی از آیین پاگشایی.

اما اثبات این قضیه کار آسانی نیست. تقریبا نمی توان احتمال سوراخ کردن جمجمه به دلایل پزشکی را به حتم رد کرد، زیرا بعضی بیماری های مغزی اثری روی جمجمه باقی نمی گذارند.

با این وجود، در گوشه کوچکی از روسیه، باستان شناسان بهترین مدرک در اثبات آیینی بودن این عمل را کشف نموده اند.

جمجمه سوراخ شده یک زن بین 20 تا 25 ساله. تنها بخشی از سوراخ ترمیم یافته

داستان از سال 1997 آغاز شد. باستان شناسان مشغول حفاری قبرستانی باستانی در شمال دریای سیاه و نزدیکی شهر روستوف-نا-دونو در جنوب روسیه بودند که باقیمانده 35 اسکلت انسان را در 20 گور جداگانه پیدا کردند. بنا به شیوه دفن شان، گمان می رود قدمت آن ها بین 3هزار تا 5 هزار سال قبل از میلاد مسیح باشد، دوره ای که به مس سنگی یا عصر مس معروف است.

در یکی از قبر ها بقایای پنج فرد بالغ (دو زن و سه مرد)، یک کودک بین یک تا دو ساله و همچنین دختری نوجوان پیدا کردند.

پیدا کردن قبر دسته جمعی در مکان های باستانی پدیده چندان عجیبی نیست. اما آنچه روی جمجمه آن ها صورت گرفته بود عجیب بود: هر دو زن، دو نفر از سه مرد بالغ و دختر نوجوان همگی جمجمه شان سوراخ بود.

جمجمه هر کدام از آن ها یک سوراخ بیضوی به پهنای چندین سانتیمتر داشت، و آثار تراشیدن در لبه های آن به چشم می خورد. جمجمه مرد سوم یک تورفتگی داشت که حاکی از تراشیدن داشت، اما سوراخ نشده بود. تنها جمجمه نوزاد بود که دست نخورده باقی مانده بود.

النا باتیوا، مردم شناس دانشگاه فدرال جنوبی روستوف-نا-دونو، مسئول تحلیل این گور شد. او بلافاصله متوجه شد که این نوع سوراخ کردن جمجمه غیرعادی است.

مته آلمانی مربوط به قرن 18

همه آن ها تقریبا در یک ناحیه سوراخ شده بودند: نقطه ای در جمجمه که اوبلیون نام دارد. اوبلیون در بالای جمجمه رو به عقب قرار گرفته است، تقریبا جایی که دم اسبی بالای سر بسته می گردد.

کمتر از یک درصد جمجمه های سوراخ شده ای که تا به حال به ثبت رسیده اند در بالای نقطه اوبلیون سوراخ شده اند.

باتیوا می دانست سوراخ کردن جمجمه در روسیه خیلی متداول نبوده است. تا جایی که او در آن موقع می دانست، تنها یک مورد دیگر سوراخ کردن جمجمه در ناحیه اوبلیون ثبت شده بود: جمجمه ای که در سال 1974 در منطقه ای باستانی بسیار نزدیک به جایی که او مشغول حفاری بود، پیدا شده بود.

به وضوح، پیدا کردن حتی یک مورد جمجمه سوراخ شده در نقطه اوبلیون قابل توجه است. اما باتیوا با پنج مورد روبرو بود، که همه آن ها در یک گور خاک شده بودند. این مورد بی سابقه بود و هنوز هم هست.

دلیل مرسوم نبودن سوراخ کردن جمجمه در ناحیه اوبلیون واضح است: بسیار خطرناک است.

سردرد ها می توانند به شدت دردآور باشند

نقطه اوبلیون دقیقا بالای سینوس ساژیتال فوقانی قرار داد، جایی که خون از مغز جمع می گردد و سپس به رگ های اصلی خروجی مغز جاری می گردد. باز کردن جمجمه در این مکان خطر خونریزی شدید و مرگ را به دنبال دارد.

این موضوع نشان می دهد ساکنان عصر مس در روسیه باید دلیل خوبی برای انجام چنین عملی می داشتند. با این وجود هیچ یک از جمجمه ها نشانه ای از آسیب دیدگی یا بیماری، بعد یا قبل از انجام این عمل نشان نمی دهند.

به عبارت دیگر به نظر می رسد جمجمه این افراد در حالی سوراخ شده که در سلامت کامل به سر می بردند. آیا سوراخ کردن جمجمه آن ها نشان از نوعی رسم و آیین است؟

احتمال جالبی بود، اما باتیوا مجبور بود از ادامه ماجرا دست بردارد. اسکلت های زیاد دیگری در جنوب روسیه بودند که باید تحلیل می کرد، و هرچقدر هم اسرارآمیز، نمی توانست با چند جمجمه منحرف گردد.

اما پیش از آن که دست بردارد، تصمیم گرفت در میان اسناد منتشر نشده باستان شناسی روسیه بگردد، تا ببیند مورد عجیب دیگری از جمجمه سوراخ شده در نقطه اوبلیون کشف شده که گزارش نشده باشد.

در کمال تعجب، دو مورد پیدا کرد. جمجمه دو زن جوان با سوراخ در ناحیه اوبلیون که سال ها قبل کشف شده بوند: یکی در سال 1980 و دیگری در سال 1992. هر کدام از آن ها در فاصله کمتر از 31 مایل (50 کیلومتر) از روستوف-نا-دونو از زمین بیرون کشیده شده بودند، و هیچ کدام نشانی از اینکه با انگیزه پزشکی سوراخ شده باشند نداشتند.

با این حساب باتیوا با هشت جمجمه غیرمعمول روبرو بود، همه در منطقه ای کوچک در جنوب روسیه و احتمالا در یک رده سنی. یک دهه بعد، شواهد بیشتری پیدا شد.

اسکلتی با جمجمه سوراخ شده

در سال 2011، یک گروه بین المللی از باستان شناسان مشغول تحلیل 137 اسکلت آدم بودند. این اسکلت ها به تازگی از سه گورستان مختلف در عصر مس، در310 مایلی (500 کیلومتری) جنوب شرقی روستوف-نا-دونو، در استاورپول روسیه، نزدیک مرز امروزی با گرجستان، حفاری شده بودند.

باستان شناس ها به دنبال جمجمه های سوراخ شده نبودند. آن ها برای تحقیق در خصوص سلامت کلی ساکنان آن منطقه در عصر مس آن جا بودند. اما از بین 137 جمجمه، 9 مورد به وضوح سوراخ شده بودند.

پنج مورد آن ها عادی بودند. جمجمه ها در جا های مختلف کاسه سردر پشت و جلو سوراخ شده بودند و همه آن ها نشان از صدمه جسمی داشتند، بنابراین گمان می رود برای درمان سوراخ شده بودند.

اما چهار جمجمه سوراخ شده دیگر هیچ نشانی از آسیب یا بیماری نداشتند. به علاوه، هر چهار مورد دقیقا بالا نقطه اوبلیون سوراخ شده بودند.

به طور اتفاقی، یکی از محققان، جولیا گرسکی، مردم شناس در موسسه باستان شناسی آلمان، مقاله باتیوا در توصیف جمجمه های سوراخ شده غیرعادی در منطقه روستوف-نا-دونو را خوانده بود.

گرسکی، باتیوا و دیگر باستان شناسان دور هم جمع شدند تا توضیحی برای دوازده جمجمه سوراخ شده در ناحیه اوبلیون در جنوب روسیه پیدا نمایند. تحقیق آن ها در آوریل سال 2016 در مجله آمریکایی فیزیکال آنتروپولوژی منتشر شد.

جمجمه های سوراخ شده در پرو

پیدا کردن این دوازده جمجمه در هر جای جهان یک کشف قابل توجه می بود. اما این واقعیت که همه در گوشه کوچکی از روسیه پیدا شدند به این معنی است که احتمالا ارتباطی بین آن ها وجود داشته است. اگر پیوندی بین آن ها نبود، شانس پیدا شدن چنین مجموعه ای از جمجمه های سوراخ شده انحصارا در جنوب روسیه بسیار کم می بود.

با این که اثبات آن سخت است، گرسکی، باتویا و همکارانشان استدلال می نمایند انبوه این جمجمه های عجیب احتمالا به این معناست که جنوب روسیه مرکزی برای سوراخ کردن جمجمه با انگیزه هایی آیینی بوده است.

ماریا مدنیکوا از علوم آموزشگاه روسیه در مسکو روی جمجمه های سوراخ شده در روسیه کار نموده است. او معتقد است سوراخ کردن جمجمه در جا های خاص و خطرناک کاسه سر ممکن است با انگیزه نوعی دگرسازی صورت گرفته باشد.

او می گوید با سوراخ کردن جمجمه در این نقاط، بعضی فکر می کردند می توانند مهارت های خاص به دست بیاورند که مردم عادی جامعه از آن محروم بودند.

با قطعیت نمی توانیم بگوییم چرا این دوازده نفر، که به ظاهر سالم هم بودند، همچین عمل خطرناک و غیرمعمولی را انجام دادند. اما به لطف همین سوراخ ها، می توانیم اطلاعات زیادی از سرنوشت آن ها پس از عمل شان به دست بیاوریم.

یکی از این 12جمجمه متعلق به زنی بود که کمتر از 25 سال سن داشت و در منطقه ای در نزدیکی روستوف-نا-دونو دفن شده بود. نشانه ای از التیام در جمجمه او دیده نمی شد، و احتمالا به این معنی است که او در حین عمل یا کمی پس از آن جان سپرده است.

اما صاحبان دیگر جمجمه ها به نظر می رسد که از عمل جان سالم به در برده باشند. جمجمه هایشان نشان می دهد استخوان در لبه های سوراخ شده التیام یافته است، هرچند هیچ وقت به طور کامل بسته نشده است.

جمجمه سوراخ شده مردی بین 30 تا 35 ساله، یکی از پنج نفر در گور دسته جمعی. سوراخ التیام یافته است

سه مورد از جمجمه ها علائم اندکی از التیام در اطراف سوراخ نشان می دهند، که احتمالا به این معنی است که صاحبان آن ها تنها بین دو تا هشت هفته بعد از عمل زنده ماندند.

دو نفر از آن ها زن هایی بین 20 تا 35 سال بودند. نفر سوم فردی بین 50 تا 70 ساله بود که جنسیت او قابل تشخیص نبود.

در هشت جمجمه دیگر علائم بهبودی بیشتری دیده می گردد. بر اساس آن چه امروزه از ترمیم استخوان می دانیم، این افراد حداقل چهار سال پس از عمل شان زنده ماندند.

پنج نفر ازاین هشت نفری که زنده ماندند همان هایی بودند که در گور دسته جمعی در نزدیکی روستوف-نا-دونو پیدا شدند، همان هایی که سوراخ عجیب جمجمه شان برای اولین بار توجه باتیوا را بیست سال پیش به خود جلب کرد.

دو مرد، دو زن و دختر نوجوان همگی با سوراخ جمجمه در ناحیه اوبلیون سال ها زنده ماندند. اسکلت دختر نوجوان نشان می دهد که او بین 14 تا 16 سال داشته، و قبل از 12 سالگی یا شاید هم مدت ها پیش از آن عمل شده است.

احتمال این که این دوازده نفر بیماری داشتند یا از صدمه مغزی رنج می بردند هنوز وجود دارد. در این صورت، عمل سوراخ کردن جمجمه برای حداقل هشت نفر از آن ها موفقیت آمیز بوده است.

اما هم چنان احتمال اینکه باتیوا و همکارانش درست بگویند نیز وجود دارد و ممکن است این افراد با انگیزه آیینی جمجمه شان سوراخ شده باشد. اگر این طور باشد، بیشتر از حدس زدن نمی توانیم بدانیم چه مزایایی در ادامه زندگی شان دریافت کردند - یا فکر کردند دریافت کردند.