همه چیز درباره طرح حنا، تاریخچه و نقوش رایج و سنتی آن - فروشگاه ویژه ها

طرح حنا چیست؟

طرح حنا، یک الگوی خلاقانه نیمه دائمی است که روی پوست کشیده می گردد. برگ های گیاه حنا دارای رنگدانه های طبیعی با تناژ قرمز مایل به قهوه ای هستند. رنگ دوست داشتنی این رنگدانه ها، بسته به نوع پوستی که برای آن استفاده می گردد، تا 3 تا 4 هفته باقی می مانند.

استفاده از پودر برگ خشک شده حنا برای ایجاد طرح روی پوست، از سنت های قدیمی بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی است. در بسیاری از فرهنگ ها، مرنام حنا قبل از ازدواج، برای آراستن عروس اجرا می گردد. جزئیات نقوش حنا در هر تکه ای از آسیا و آفریقا، طبق سنت آن منطقه تعریف می گردد. به عنوان مثال، نقش های هندسی در طرح حنای آفریقایی همواره وجود دارند. بعلاوه طرح حنای عربی بدون نقوش انتزاعی ناقص هستند.

در ایران نیز هنرمندان از عناصر طبیعی مثل برگ و گل و بعلاوه نقوش سنتی بته جقه بسیار استفاده می نمایند. طرح های حنای هندی هم کاملاً منحصربه فرد هستند، زیرا در آن ها می توانید تکه ای از فرهنگ هند را ببینید که با عناصر هنری ترکیب شده و در نهایت طرحی پیچیده خلق شده است. علاوه بر این، امروزه به یاری خلاقیت و سبکی که دوست دارید، می توانید هزاران گزینه برای طراحی با حنا روی پوست پیدا کنید. در ادامه از تاریخچه این هنر برایتان خواهیم گفت و نگاهی به سبک وسیاق آن در فرهنگ های مختلف خواهیم داشت.

تاریخچه طرح حنا

هنر حنا یا همان مهندی، در واقع نقاشی روی پوست بدن با گیاه حنا است. عمر این هنر به پنج هزار سال می رسد و ریشه های آن در پاکستان، هند، آفریقا و خارومیانه یافت می گردد که هنوز هم هواداران پروپاقرصی دارد. در ایران هم شهرها و روستاهای جنوبی بیش از هر جای دیگری این هنر را زنده نگه داشته اند.

اولین استفاده های حنا به علت خاصیت خنک نمایندگی این گیاه بوده است و برای مردمی که در اقلیم بیابانی زندگی می کردند، کاربرد فروانی داشته است. به همین علت خمیری از این گیاه درست می کردند تا کف دست و پا به آن آغشته گردد. مزایای دارویی نیز از دیگر دلایل استفاده از حنا بوده است. از این گیاه برای درمان معده درد، سوختگی، سردرد و زخم های باز پوست استفاده می شده است.

اما زمانی که کشف شد، خمیر این گیاه سبز، لکه هایی نارنجی و متمایل به قرمز، به طور موقتی روی پوست باقی می گذارد، هنر طرح حنا برای تزئین پوست به وجود آمد. بنابراین این گیاه خوش رنگ به عنوان یکی از ترفندهای آرایشی هواداران بسیاری پیدا کرد و به علت قیمت ارزان، همه سطوح اجتماعی، خواستار آن بودند. امروزه از طرح حنا بیشتر در جشن های مختلف مانند عروسی ها و مهمانی حنابندان استفاده می نمایند. در واقع این گیاه خوش رنگ تبدیل به یک المان همیشگی در بسیاری جشن های سنتی در برخی از فرهنگ ها شده است. حنا نمادی از سلامتی و رفاه در آیین ازدواج محسوب می گردد. برخی از فرهنگ ها، هرچه تیره تر بودن رنگ حنا را به بیشتر بودن عشق بین دو نفر تعیبر می نمایند.

• مهمترین نکات برای خرید کرم پودر که باید به آن ها توجه کنید

ویژگی های طرح حنای هندی

طرح حنای مرسوم در فرهنگ هند با یک دایره، مستطیل یا مربع آغاز می گردد و باقی نقوش به این عنصر مرکزی اضافه می شوند. دایره در فرهنگ هند نمادی مقدس است و و نشان دهنده کمال، تمامیت، یگانگی، تعادل، تداوم و ابدیت است. مربع نیز به معنای ثبات، زمین و انسان است. با یاری این طرح ها روی دست، ساعد، پاها و مچ های عروس را می پوشانند و در میان این نقوش، گل نیلوفر، آفتابگردان، زنبق و… به چشم می خورد. بعلاوه طرح هایی همانند انگور، مارپیچ، ستاره، برگ، قطره، پیچک و… هم در طرح حنا دیده می گردد.

طرح های هندی حنا قسمت بزرگی از پوست را به خود اختصاص می دهند و فضای خالی در آن کمتر دیده می گردد. معمولاً قانون قرینه در این طراحی رعایت می گردد. در مرنام ازدواج هندی ها، نام داماد یا حرف اول نام او به نقوش حنا اضافه می گردد و این کار یکی از رسوم سنتی هندی ها محسوب می گردد. عروس های هندی معتقدند که هرچه رنگ در طرح حنا پرنگ تر باشد، عشق داماد به آن ها نیز بیشتر است. بسیاری برای تیره تر شدن رنگ حنا به سراغ حنای سیاه می فرایند که از مواد شیمیایی خطرناک محسوب می گردد و اصلاً توصیه نمی گردد. حنای سیاه ممکن است منجر به تاول، آلرژی های پوستی، زخم و حتی سوختگی گردد.

ویژگی های طرح حنای عربی

تفاوت اصلی طرح حنا در دنیا عرب با سبک هندی آن، نقوش و المان های به کار رفته است. طرح حنا در فرهنگ عرب، با نقوش مینیمالیستی همراه است و فضای خالی در بین المان های نقاشی شده بسیار دیده می گردد. از نقوش استفاده شده در طرح حنای عربی می توان به گل، برگ، پرندگان، اشکال هندسی، دست، چشم و… اشاره نمود. چشم و دست از المان های اصلی طرح حنا در فرهنگ عرب ها است. زیرا در اسلام نمادی از دست با چشم در کف آن وجود دارد که با مفهوم محافظت از چشم بد تعبیر می گردد.

ویژگی های طرح حنا در سنت ایرانی ها

طرح حنا در فرهنگ ایرانی، شامل نقوش زیبا و خاصی است که به فرهنگ های دیگر نیز راه پیدا نموده است. در میان طرح های پر استفاده، المان های بسیاری را خواهید دید که شامل بته جقه، طاووس، خروس، عقاب، اردک، مار، اژدها، شتر، سگ، درخت، لاله، نیلوفر آبی، صلیب و… را خواهید دید.

• رنگ ابرو تیره یا روشن؛ مسئله این است!

الگوهای الهام گرفته از طبیعت در طرح حنا

اگر در طرح حنا روی پوست دقت کنید، نقوش مختلفی را می بینید که همگی نمادی از طبیعت هستند. هر کدام از این نمادها در فرهنگ و سنت، تعبیر مشخصی دارند. در ادامه تعدادی از این المان ها را معرفی می کنیم.

طاووس

طاووس نشان دهنده عشق است و پرهای او نماد خوش شانسی است. در اساطیر هندوها، طاووس پرنده ای مقدس است و در افسانه ها آمده است که طاووس می تواند مار را بکشد و در واقع می تواند از انسان در مقابل ارواح خبیث محافظت کند.

گل نیلوفر آبی

گل نیلوفر نمادی از پاکی، جاودانگی، شور زندگی، جوانی و… است و در طرح حنا بسیار استفاده می گردد. از آنجایی که این گل هر روز صبح شکوفا می گردد، به عنوان نماد تولد دوباره از آن یاد می گردد. در آیین هندوها، الهه های خوش شانسی، باروری و شکوفایی، با نگه داشتن گل نیلوفر آبی در دستان خود به تصویر کشیده می شوند. برای بودایی ها، گل نیلوفر سفید نشان دهنده خلوص است. در حالی که گل های زرد نشان دهنده پیشرفت معنوی است.

صدف حلزون

بودایی ها معتقدند که صدای صدف حلزون انسان را از ارواح بدطینت محافظت می نماید. در واقع صدف حلزون نمادی از رفاه، خلوص، شجاعت، حقیقت، قدرت و عمر طولانی است. بعلاوه آغاز مارپیچ این طرح، نشان دهنده یک دوره تازه در زندگی فرد است. در بسیاری از فرهنگ ها طرح مارپیچ نمادی از خلفت است.

الگوهای گل و غنچه

بسیاری از طرح های حنا شامل گل هایی مانند آفتابگردان، زنبق، نیلوفر آبی، رز و… است. در بسیاری از فرهنگ ها جوانه های گل نماد آغاز تازه، باروری، شادی در آینده و فراوانی نعمت است.

حیوانات، پرندگان و ماهی ها

فیل رایج ترین نقوش از حیوانات طرح حنای هندی است. فیل نمادی از قدرت، ثبات، خرد، صبر، وفاداری، خوش شانسی و موفقیت است. مار نیز یادآور زندگی در لحظه هستند. بعلاوه از آنجایی که مارها پوست می اندازند، نمادی از تولد دوباره و جاودانگی نیز هستند. عقرب از دیگر نقوش استفاده شده در طرح حنا است که به عشق تعبیر می گردد. طرح جفت ماهی نشان از صفت وفاداری است و در طرح حنا بسیار دیده می گردد. از دیگر نشانه های وفاداری که در نقوش حنا استفاده می گردد، می توان به قو اشاره نمود.

درآخر

اگر هوادار نقوش سنتی نیستید، می توانید برای طرح حنا از الگوهای مدرن بهره ببرید. در این نوع طراحی، اشکال هندسی بسیار خودنمایی می نمایند و شامل مثلث، مربع یا چند نقطه است. این الگو قرار نیست مختص مذهب یا فرهنگ شما باشد و بلکه بیشتر سلیقه ای است. سادگی یکی از دلایل محبوبیت چنین طرح هایی شده است.

در ایران هنرمندان بسیاری با حنا نقوش زیبا خلق می نمایند، اما تعداد این افراد در خطه جنوب بیشتر است. بنابراین در سفر به شهرهای جنوبی ایران می توانید از هنر اصیل طرح حنا لذت ببرید و نقوش زیبایی را برای چند روزی روی دستتان داشته باشید.

منابع: magicvenues, stu